Gałąź męska Zakonu Ducha Świętego wygasła zgodnie z zasadami prawa kanonicznego 100 lat od śmierci ostatniego duchaka (w Polsce ostatni z braci zmarł w Krakowie w 1823 roku). Niemniej mimo formalnego wygaśnięcia, intencja odrodzenia braci przez całe lata była przedmiotem modlitwy Sióstr Kanoniczek Ducha Świętego. Z ich duchowej inspiracji próby odnowy podejmowane były w historii kilkakrotnie, niestety bez powodzenia. Ostatnią taką próbę podjął, nieżyjący już obecnie śp. ks. kan. Kazimierz Krucz (+ 1998). Jeszcze przed II wojną światową zebrał on wokół siebie kilku młodzieńców, którzy podzielali jego pragnienie. Jednak brak święceń kapłańskich uniemożliwił stworzenie wówczas wspólnoty zakonnej. Do tej idei powrócił po latach, będąc już kapłanem w archidiecezji gdańskiej.
Szukając młodych entuzjastów podzielających te pragnienia coraz częściej dzielił się nimi z klerykami pochodzącymi z jego gdańskiej parafii. Pełne entuzjazmu słowa zachęty padły na podatny grunt i wydały pierwsze owoce. Do tej idei dołącza się w 1986 roku pierwszy z nich, diakon Wiesław Wiśniewski.
W 1987 roku przybył po raz pierwszy do Gdańska papież Jan Paweł II. Wobec 
milionowej rzeszy wiernych zgromadzonej na gdańskiej Zaspie, dokonał on między innymi uroczystego poświęcenia kamienia węgielnego pod budowę ośrodka duszpasterskiego w Gdańsku Matemblewie. Dzieło to miało być żywym wotum obecności Piotra naszych czasów, apostoła godności każdego człowieka, w mieście Solidarności, a w zamyśle ks. Kazimierza miejscem odnowy męskiej gałęzi Zakonu Ducha Świętego. W 1989 roku ks. Kazimierz razem z ks. Wiesławem rozpoczęli w 
„gwidonowym duchu” posługę duszpasterską w nowopowstałej parafii w Matemblewie. Kolejne lata pozwoliły na ukończenie Domu Samotnej Matki im. Jana Pawła II oraz kościoła i ośrodka rekolekcyjnego, a także sprowadzenie sióstr z żeńskiej gałęzi Zakonu Ducha Świętego. W 1994 roku ks. Kazimierz przeszedł na emeryturę i pałeczkę troski powstanie wspólnoty zakonnej nawiązującej do charyzmatu i duchowości Zakonu Ducha Świętego przekazał ks. Wiesławowi Wiśniewskiemu, który został wówczas proboszczem w Matemblewie.
W kolejnych latach dołączyli do niego: ks. Zbigniew Drzał oraz ks. Roman Kaźmierczak (pracujący na Ukrainie w diecezji kamieniecko – podolskiej). Ich wspólna modlitwa i praca zaowocowała w roku 2003 roku zatwierdzeniem przez Metropolitę Gdańskiego publicznego kleryckiego stowarzyszenia wiernych pod nazwą: Towarzystwo Ducha Świętego. Dekret erygujący mówił o głoszeniu Ewangelii Życia i Miłości i świadczeniu miłosierdzia w charyzmacie bł. Gwidona jako o celu nowej wspólnoty. W 2009 roku Abp Sławoj Leszek Głódź zatwierdził statuty wspólnoty, które pozwoliły m.in. na przyjęcie pierwszych kandydatów i ich formację zakonną.
W listopadzie 2010 roku rozpoczęło okres formacji wstępnej tzw. postulatu, siedmiu pierwszych kandydatów do Towarzystwa Ducha Świętego. Każdy z nich pochodził z innej diecezji, w tym jeden z Australii, a dwóch z Niemiec. Większość miała już za sobą doświadczenie studiów i pracy zawodowej. We wrześniu 2011 roku w Dąbrowie k. Wiela w diecezji pelplińskiej rozpoczął się roczny nowicjat, kolejny ważny etap na drodze formowania się nowej rodziny zakonnej. Formacją nowicjacką kierował, za zgodą Polskiej Prowincji Zgromadzenia Zmartwychwstania Pańskiego, ks. Lucjan Krzywonos CR.
W Uroczystość Zesłania Ducha Świętego 27 maja 2012 roku Moderator Wspólnoty ks. Wiesław Wiśniewski, w 25 rocznicę święceń kapłańskich, zrezygnował z funkcji proboszcza w związku z pragnieniem podjęcia obowiązków formacyjnych we wspólnocie. Po 20 latach pracy duszpasterskiej w matemblewskim sanktuarium przeszedł do domu nowicjatu w Dąbrowie k. Wiela oraz podjął prace związane z przygotowaniem kolejnego etapu życia wspólnoty.
15 sierpnia 2012 roku Metropolita Gdański Abp Sławoj Głódź, odpowiadając na prośbę Towarzystwa, w Uroczystość Wniebowzięcia NMP, erygował za zgodą J.E. Kard. Stanisława Dziwisza Metropolity Krakowskiego Wyższe Seminarium Duchowne Towarzystwa Ducha Świętego pod wezwaniem Świętego Krzyża w Krakowie. Zatwierdził również Regulamin i Zasady Studiów Filozoficzno – Teologicznych oraz mianował pierwszego rektora seminarium w osobie ks. Wiesława Wiśniewskiego. Dzięki życzliwości Zgromadzenia Zmartwychwstańców pierwszą siedzibą seminarium stał się ich dom przy ul. Ks. Pawlickiego 1 w Krakowie.
14 i 15 września 2012 roku, to dni w których narodziła się nasza wspólnota zakonna poprzez fakt złożenia pierwszej profesji kroczenia drogą rad ewangelicznych. 14 września w święto Podwyższenia Krzyża Świętego, w kaplicy nowicjatu w Dąbrowie k. Wiela, Moderator Towarzystwa Ks. Wiesław Wiśniewski złożył swe śluby na ręce wyznaczonego przez Metropolitę Gdańskiego ks. Infułata Stanisława Zięby. Dzień później w święto Matki Bożej Bolesnej – 15 września, w Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Gdańsku (Ojcowie Zmartwychwstańcy) pięciu braci nowicjuszy złożyło je na ręce o. moderatora Wiesława Wiśniewskiego, którego upoważnił do tego Metropolita Gdański. Byli nimi: br. Tadeusz Biela, br. Szymon Jakubowski, br. Piotr Loose, br. Jan Płottke, br. Łukasz Preising.
Dwa tygodnie później nasza wspólnota zakonna przeniosła się do Krakowa. Tu w Wyższym Seminarium Duchownym Towarzystwa Ducha Świętego pod wezwaniem Świętego Krzyża podjęliśmy trud dalszej wspólnej wędrówki drogą rad ewangelicznych.
Podczas Nowenny przed Zesłaniem Ducha Świętego w 2014 roku doświadczyliśmy nowego daru Bożej Opatrzności za wstawiennictwem św. Jana Pawła II. Daru własnego domu, własnego seminarium. Od kilku lat nasz dom formacyjny znajduje się w miejscowości Dąbrowa koło Krakowa. Położony jest w pięknej okolicy na skraju Puszczy Niepołomickiej (ok. 20 km od Krakowa).
Obecnie jest nas dwunastu. Dziewięciu braci seminarzystów (4 diakonów na VI roku i 3 braci na III roku i 2 na II roku), jeden nowicjusz i dwóch kapłanów.
Na tym etapie nasza działalność ogranicza się prawie wyłącznie do formacji seminarzystów, nowicjuszy i postulantów. Oczywiście mamy pewne doświadczenie i dorobek pracy duszpasterskiej w ramach naszego charyzmatu; jest to zbudowane przez kapłanów związanych z ideą odnowy męskiej gałęzi Zakonu Ducha Świętego Sanktuarium Matki Bożej Brzemiennej w Gdańsku Matemblewie.
W latach (1989-2012) kiedy kapłani z Towarzystwa Ducha Świętego pełnili swą posługę w tym Sanktuarium zbudowano Dom Samotnej Matki, gdzie przejęto i otoczono opieką, współpracując z Siostrami Kanoniczkami Ducha Świętego, około 1500 mam i dzieci, zbudowano i wyposażono kościół, kalwarię, ośrodek duszpasterstwa młodzieży, otwarto „okno życia”. W tym czasie prowadzono „w duchu gwidonowym” wspólnoty duszpasterskie skupiające dzieci, młodzież, rodziny. Wypracowano i realizowano nowe metody pracy formacyjnej z młodzieżą tj: Warsztaty Matemblewskie, Festiwal Młodzi i Miłość, Nocne Czuwania Młodych, Gdańska Droga Krzyżowa, Gdańskie Betlejem. W tym czasie kapłani z Towarzystwa Ducha Świętego pełnili różne ważne funkcje w diecezji. Byli diecezjalnymi duszpasterzami młodzieży, ojcami duchownymi kapłanów w dekanacie, przewodnikami Gdańskiej Pieszej Pielgrzymki na Jasną Górę…
Ten dorobek nosimy w swoich umysłach i sercach i staramy się go przelać w serca i umysły naszych młodych współbraci, by oni kiedyś stworzyli (z Bożą pomocą) wiele takich dzieł w Polsce i w świecie.
Codziennie modlimy się o nowe powołania, licząc na to, że Duch Święty przyprowadzi do nas kolejnych współbraci, którzy podejmą z nami trud głoszenia Ewangelii Życia i Miłości oraz świadczenia miłosierdzia za przykładem bł. Gwidona z Montpellier. Nie prowadzimy jakichś szczególnych rekolekcji powołaniowych, ale wszystkich zainteresowanych zapraszamy do spotkań z nami lub przeżycia w naszej wspólnocie kilku dni. Wydaje się nam, że dotknięcie z bliska jest najlepszą formą przekonania się kim jesteśmy i upewnienia się czy ta nowa wspólnota zakonna jest miejscem realizacji mojego życiowego powołania (patrz: zakładka KONTAKT).
o. Wiesław Wiśniewski TDŚ